Met de verkiezing van fietsgemeente/stad gaan de VSV en de Vlaamse overheid op zoek naar steden en gemeenten met een sterk lokaal fietsbeleid. Uit de verschillende ingediende dossiers nomineert een jury 9 steden en gemeenten in drie categorieën (naar inwonersaantal).
MINT maakte telkens in 2012, 2015, 2018 en 2020 een objectieve vergelijking van het fietsklimaat in de 9 genomineerde steden en gemeenten. De vergelijking gebeurt aan de hand van verschillende thema’s: beleid, monitoring en organisatie, veilig fietsen, ontwerp en infrastructuur, fietsparkeren, fietscultuur, campagnes en voorbeeldrol, diensten en services, samenwerking, fietsverkeer en algemene appreciatie. Voor elk thema wordt een themafiche opgesteld waarin de evolutie tijdens de voorbije drie jaar van de verschillende genomineerden binnen eenzelfde categorie wordt vergeleken. Er wordt daarbij op zoek gegaan naar de steden en gemeenten die zich kunnen onderscheiden van de andere genomineerden in eenzelfde categorie. Deze steden en gemeenten worden uiteindelijk door de jury voorgedragen als de fietsgemeente/stad van dat jaar.